Цяжкі лёс салдата
Жывуць сярод нас ветэраны вайны -
Пад небам прасторным,
сярод цішыні.
І толькі начамі часам не да сну,
Начамі ўрываецца ў сэрца вайна.
Вялікая Айчынная вайна. Драматычнай старонкай увайшла яна ў гісторыю нашай краіны. Але што мы, сённяшняе маладое пакаленне, ведаем пра тые ваенныя годы? А ведаем мы толькі тое, што напісана ў падручніках па гісторыі.
З кожным годам усё менш застаецца жывых сведак тых трагічных падзей, і тым даражэй для нас кожны іх ўспамін. Сустрэча з удзельнікам Вялікай Айчыннай вайны, ветэранамі – гэта сустрэча з гісторыяй нашай Радзімы. Іх ўспаміны – гэта вусная гісторыя вайны, сапраўдная, не прыдуманая. І калі не пачуць гэтых маленькіх апавяданняў, то гэта значыць не даведацца гісторыю свайго пасёлка, горада, краіны.
Я хачу расказаць аб выдатным чалавеке, ветэране вайны – Рынкевіч Іосіфе Фларьянавічэ. Нарадзіўся ён 28 лютага 1915 года ў вёсцы Азярцы. У траўні 1941 года яго забралі на зборы, апранулі ў вайсковую форму і пасялілі дзесьці паміж Плешчаніцамі і Лагойскім, будаваць аэрадром. Калі пачалася вайна, праз тыдні два недзе, быў захоплены ў палон, таму што не было зброі. Там, дзе яны будавалі аэрадром, фашысцкія захопнікі абнеслі калючай сеткай поле і атрымаўся лагер для ваеннапалонных. Спачатку была толькі яго часць, але потым лагер папаўняўся і іншымі ваеннапалоннымі.
Восень пачалася суровая, халодная і яны пачалі выкопваць ямы з ляжанкай у зямлі. У такія ямы набівалася чалавек пятнаццаць, і людзі не ведалі выберуцца яны адтуль ці не. Таму што шмат ішло дажджоў, зямля абвальвалася на спячых ваеннапалонных, і яны аказваліся зажыва пахаваныя. Калі іх вялі на працу, некаторым ваеннапалонным ўдалося ўцячы, у іх ліку быў і Іосіф Флорьянович. Ён ішоў дадому праз Літву, і калі ён прыйшоў, то быў шкілет, абцягнуты скурай, ногі збітыя да крыві. Доўга яго лячылі, і калі Глыбоцкі раён вызвалілі ад нямецкіх захопнікаў, у першых чыслах ліпеня 1944 гады, зноў пачалася мабілізацыя. Ваенкам даў выбар, хто ведаў польскую мову маглі ваяваць у Войска Польскай арміі, так Іосіф і яго малодшы брат Ян, выбралі дадзеную армію, як і многія з аднавяскоўцаў. Іосіф апынуўся ў артылерыйскіх войсках, удзельнічаў у Вісла-Одэрскай аперацыі, узнаграждзен шматлікімі медалямі і ордэнамі. Ён больш за ўсё ганарыўся сваёй узнагародай – «Крыж Грунвальда».
Іосіф сустрэў канец вайны ў Празе. Калі вярнуўся дадому, уся шынель была пастраляная, але сам быў цэлы, ніводнага ранення. У кішэні былі ўзнагародныя лісты, ён баяўся памерці і так не патрымаць у руках свае медалі.
Але ваенныя гады ўзялі сваё, здароўе пачало пагоршвацца, у яго адняліся ногі, ён ледзь рухаўся па хаце з кіем. Усё жыццё ён адпрацаваў у Азярэцкім каўгасе. Ён быў удзельнікам Вялікай Айчыннай вайны і ветэранам працы.
Перад яго сямідзесяцігоддзем, яго дачка Юзэфа Іосіфаўна вырашыла зрабіць яму падарунак, яна адправіла яго ўзнагародныя лісты ў Варшаўскую амбасаду. І праз тры месяцы, прыйшоў вялікі ліст, у якім гаварылася словы падзякі і пра тое, што яго ўзнагароды ляжаць у музеі, і што яны ўжо не спадзяваліся знайсці іх уладальніка. Яго дачка і ўнукі памятаюць той дзень – дзень, калі ён праз столькі гадоў узяў у рукі сваімі медалі, і колькі неймавернай радасці і гонару было ў яго вачах.
Чым далей адыходзіць у гісторыю 1945 год, тым менш побач з намі тых, каго мы называем салдатамі Перамогі. Мы спадчыннікі Вялікай Перамогі – схіляемся перад ратным подзвігам салдат Айчыны, гераічнай цяжкасцю працаўнікоў тылу. Нізкі паклон усім, хто на сваіх плячах вынес усе нязгоды ваеннага ліхалецця, перасіліўшым боль, якія перамаглі смерць. А так жа нізкі паклон і ўдзячнасць усім хто падняў краіну з руін, хто ўсім сваім жыццём паказаў якім павінна быць пакаленне пераможцаў.
Мы, маладое пакаленне, павінны шанаваць памяць аб загінуўшых у гады Вялікай Айчыннай вайны, паважаць тых, хто застаўся жывы, дрыгатліва ставіцца да іх успамінаў. Мы павінны прадбачыць, што праз некалькі гадоў не застанецца ні аднаго ветэрана вайны, а памяць пра іх павінна перадавацца з пакалення ў пакаленне.
